به گزارش خبرنگار قرآن و فعالیت‌های دینی آیت‌الله سیدکاظم حائری از مراجع عظام تقلید چند روز قبل در بیانیه‌ای از مرجعیت کناره‌گیری کرد و به مقلدانش سفارش کرد که برای امور دینی و شرعی از آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی تبعیت کنند.

این تصمیم بزرگ آیت‌الله حائری به دلیل کهولت سن و بیماری انجام شد و ایشان شجاعانه اعلام کرد بنا به این دلایل توان اداره امور مسلمین را ندارند و ادامه مرجعیت توسط ایشان به صلاح نیست.

اما این تصمیم آیت‌الله حائری تعجب برخی را برانگیخته و این اتفاق را بی‌سابقه می‌دانند، درحالی که پیش از این هم موضوع کناره‌گیری از مرجعیت توسط برخی علما و بزرگان با دلایلی مشلبه اتفاق افتاده است.

برای اطلاع از سابقه این اقدام دقایقی را با حجت‌الاسلام سیدعلی موسوی کارشناس مذهبی و پژوهشگر اهل بیت (ع) به گفت‌وگو نشستیم.

مرجعیت ویژگی‌ منحصر به فرد شیعیان است

موسوی مرجعیت دینی را از ویژگی‌های منحصر بفرد مذهب تشیع نسبت به سایر مذاهب اسلامی دانست و گفت: وجود مرجعیت دینی است که نیابت عامه از معصومین (ع) نام دیگر آن است، فتوی، رسیدگی به امور حسبه، قضاوت و برخی از امور از وظایف آنها در عصر غیبت است، همچنین برای زعامت و مرجعیت دینی شرایطی همچون زنده بودن، عدالت، بلوغ، حریص به دنیا نباشد، در صحت و سلامت باشد و شرایط دیگری که در کتب فقهی آمده است، پس هرگاه یکی از شرایط نباشد، صلاحیت فتوی دادن از شخص سلب می‌شود.

 وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا کناره‌گیری از مرجعیت در زمان حیات افراد به خاطر وجود دلایلی اتفاق افتاده است؟ گفت: بعد از تحقیق در احوال مراجع به این نتیجه می‌رسیم که برخی از مراجع در زمان حیات خود از مرجعیت کنار کشیده‌اند که به نمونه‌هایی اشاره خواهیم کرد.

کناره‌گیری آقا رضا همدانی نجفی از مرجعیت به دلیل بیماری

این کارشناس مذهبی ادامه داد: از جمله مراجعی که از مرجعیت کناره‌گیری کرده‌اند، آیت‌الله شیخ آقا رضا همدانی نجفی متولد ۱۲۵۰ و درگذشته ۱۳۲۲ قمری، ملقب به محقق همدانی است. ایشان از فقهای بزرگ و یکی از شاگردان مبرز میرزای شیرازی صاحب فتوای معروف توتون و تنباکو است. در احوالات وی آمده است پس از وفات میرزای شیرازی در سال ۱۳۱۲ق، زمانی که آقارضا در نجف به تدریس، تعلیم و تحقیق مشغول بود، مردم به او رجوع کرده و عده‌ای از خواص علما نیز از او خواستند که فتاوای خود را در اختیار مقلدان قرار دهد. ایشان به ناچار به کتاب نجاة‌العباد حاشیه و تعلیقه می‌زند، امّا با این حال مسئولیت‌ها و شؤونات ریاست و رهبری را نمی‌پسندید و به دشواری این مسئولیت را قبول می‌کند و زمان زیادی طول نمی‌کشد که به بیماری فراموشی مبتلا می‌شود و از فتوا دادن و پذیرش وجوهات خودداری می‌کند و صرفاً به تدریس می‌پردازد.

وقتی آیت‌الله سید محمدحجت کوه‌کمره‌ای مهرش را شکست

حجت‌الاسلام موسوی با بیان مثال دیگری از علمایی که از مرجعیت کناره‌گیری کرده‌اند، گفت: از مراجع دیگری که از مرجعیت در زمان حیات خود کناره‌گیری کرد، آیت‌الله سید محمدحجت کوه‌کمره‌ای است (۱۳۱۰- ۱۳۷۲ق) ایشان از بزرگان فقها و رجال و مراجع تقلید بود، اساتید وی علمای بزرگی همچون سیدکاظم یزدی، محقق رشتی، محقق نایینی و محقق عراقی (ره) هستند که پس از وفات شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه علمیه قم، به مرجعیت رسید و جزو سه مرجع معروف زمان خود بود، در احوالات ایشان نقل شده است که در روزهای پایانی عمر و زمانی که در بستر بیماری بود، جمعی از نزدیکان و وصی خود را احضار می‌کند و به آنان می‌گوید که من از این بیماری فعلی سلامتی نخواهم یافت و به دیدار حق خواهم شتافت و می‌خواهم در حضور شما، مهر خود را بشکنم تا پس از من از آن سوء استفاده نشود.

سنتی که از نواب اربعه به علمای امروز رسیده است

وی ادامه داد: سنت شکستن مهر توسط علما از قدیم بوده و اکنون هم ادامه دارد، نواب اهل بیت (ع) در آن زمان مهری جهت انجام برخی از امور مالی و غیر مالی داشتند و این امر به مراجع گرامی ما رسیده است. پس برخی از مراجع با توجه به برخی از شرایط، مهر خود را در زمان حیات خود شکسته‌اند هر چند که شکستن آن بعد از فوت ایشان مرسوم است. این اقدام به خاطر این است که از آن پس کسی اجازه ندارد وجوهات شرعی را به اسم آن مرجع از مردم تحویل بگیرد، همچنین برای جلوگیری از سوء استفاده از مهر، اقدام به شکستن آن می‌کنند.

اقدام آیت‌الله حائری شجاعانه بود

این کارشناس مذهبی با تقدیر از اقدام آیت‌الله حائری گفت: با توجه به این نکات درمی‌یابیم که کناره‌گیری از مرجعیت در زمان حیات فقیه امر مسلمی است و این نشان‌دهنده تقوا و شدت احتیاط و درک آنها از مسئولیت بزرگ و خطیر فتوا دادن است، لذا دین خود را به خاطر انگیزه‌های مادی که زود گذر است نمی‌فروشند. کاری که طی روز‌های اخیر آیت‌الله حائری شجاعانه انجام داد و اعلام کرد به علت کهولت سن و بیماری از مرجعیت کناره‌گیری و مقلدان را به تبعیت از ولی امر مسلمین آیت‌الله خامنه‌ای توصیه کرد.

انتهای پیام/